lunes, 28 de junio de 2021

Himno san Xoán de Louredo 2021

 Himno san Xoán de Louredo 2021

Pasou a romería e non quedou apenas un recordo dela nas redes sociais, así que eu, que non puiden estar ningún día na novena nin na festa do san Xoán de Louredo, farei un último aporte dende o recordo e os papeis que fun gardando. Ogallá pronto os poida enriquecer con fotos, vídeos e textos actuais. Namentres, recollo e xunto o que tiña de antes e que quizais non se coñeza tanto. Mirade, mirade por casa ou na galería de fotos do voso móbil, a ver que atopades e podedes compartir. Porque entre todos podemos contribuir un algo á nosa memoria e historia. Se non, xa veredes, aquí queda testemuño de que entre o que un ten e o que pode conseguir, faise moito. GRACIÑAS, adiantadas á tía Marina, "dos Veciños", e a José Manuel, fillo "do veterinario", que me regalaron memoria e fotos.

Os nosos maiores dixéronnos que o actual himno a san Xoán de Louredo veu da man de dous curas, afillados do párroco e veciño, don Esteban Viso Rodríguez. Tamén falaban dun himno anterior, do que moitas veces só sabían da existencia ou parte da súa letra. Este mesmo ano, o coro de Louredo sorprendeu dando voz ó vello himno, do que, por desgraza, inda non sei nin a letra nin como sona. Así que, aquí, tiro de arquivo e recupero a letra que a tía Marina, dos Veciños, un día recordaba, concretamente, o 8 de xullo de 2005:

Manuscrito do 8 de xullo de 2005: vello himno de san Xoán de Louredo

Pues sois santo superior después de Jesús y María, sed de nuestras almas guía, san Juan, por vuestro (¿o "nuestro"?) amor.

Tu nacimiento glorioso por un ángel fue anunciado. Antes de santificado os confiesan portentoso. Cuanto baña el sol hermoso y pues sois tan celebrado.


Pues sois santo superior después de Jesús y María, sed de nuestras almas guía, san Juan, por vuestro (¿o "nuestro"?) amor.

Son recordos fragmentados, pero que xa ofrecen suficientes liñas como para investigar e buscar, verdade?

O himno de san Xoán actual soe cantarse cada día da novena e da festa. Xeralmente, celébrase a Misa e ó remate, antes da bendición final ou tras ela, comézase a novena. Esta consiste nunha oración inicial igual para os nove días, un rezo propio cada xornada, rematado cunha terceira oración que, como a primeira, repítese. A continuación, fanse as peticións persoais en silencio e rézase o tradicional triplete "Noso Pai, Avemaría e Gloria", antes de pasar ó canto do himno, que é longo e solemne, co cal sempre é bo darlle un ritmo alegre e andante. A letra do actual é así:

Manuscrito actual himno de san Xoán de Louredo
Al excelso san Juan tributemos alabanzas de gloria y honor. Y su augusto poder imploremos, de Louredo, su pueblo en favor. (bis)

Tu nacer, por un ángel glorioso nos es anunciado. Y por vos, precursor venturoso, el portento de Dios humanado. Mensajero del Sol de la gracia, que bautizas a Dios humanado. Danos fuerzas, amor y eficacia, en servicio del Verbo encarnado. (bis)

Al excelso san Juan tributemos alabanzas de gloria y honor. Y su augusto poder imploremos, de Louredo, su pueblo en favor. (bis)

 

Este 2021 trouxo un novo papel no que a memoria atopou acubillo, quedando para a posterioridade. Gracias a José Manuel, que me comparte parte do arquivo persoal de seu pai, don Pepe, o veterinario, alcalde e entusiasta do pobo de Louredo, podemos hoxe desfrutar dun manuscrito onde alguén toma nota do himno a san Xoán e llo deixa en papel para don Pepe. Nada sabemos nin do ano nin do autor. A letra ten varias curiosidades, máis alá da ortografía, como son os cambios que se len respecto do orixinal e o aumento da letra, que vos vai soar, xa que parece facer referencia ó vello himno. Sería un veciño do pobo, que llo quixo legar a don Pepe? A que se deben os cambios entre o orixinal e esta versión? cambiou o himno nestes anos ou é froito de telo aprendido ou escoitado mal? Para que se coñeza, realizo transcripción a continuación:

Al elcelso San Juan tributemos
alabanza de gloria y amor
y su augusto por el imploremos
de Louredo su pueblo en favor.
 
Al elcelso San Juan tributemos
alabanza de gloria y amor
y su augusto por el imploremos
de Louredo su pueblo en favor.
 
1. Tu nacer por un angel glorioso
a los hombres nos as anunciado
y por vos (¿precusión-precursor?) venturoso
en portento de Dios su mano
damos fuerza, amor y eficaz
en servicio del verbo en carnar.
 
2. Pues soy santo superior
despues de José y María
se por nuestra allegria
San Juan por nuestro amor.

Queda pendente ter unha foto dos papeis que manexan no coro de Louredo, de modo que teñamos unha terceira e actual fonte de información e comparación. Ata sería interesante facer o seguinte exercicio: preguntar ós veciños e nacidos en Louredo que están fóra, se recordan o himno e declamalo, cantalo ou escribilo. Que versións sairían desto? Mentres agardamos o momento de coñecer novas fontes, vamos coller unha máis, publicada, que ocupa as últimas páxinas do libriño da novena de san Xoán. Son os chamados Gozos de san Juan. Estes ocupan as páxinas finais das tres edicións da novena, segundo as coñecemos ata hoxe. É un escrito longo, con párrafos separados por un estribillo, e que en tódalas novena lemos que "se dirán al fin, si se quiere obligar mas al Santo". Esta frase e a seguinte versión saqueinas da edición usada en Louredo, a novena de 1889. Foron Os Gozos, cantados todos ou en parte, o antigo himno de san Xoán? Aquí vai a transcripción e fotos dos Gozos tal como se ven na fotocopia da novena que se usa en Louredo.

Pues cual Precursor Sagrado
Anunciásteis Redencion,
Dénos vuestra proteccion
La remision del Pecado.

Tu nacimiento glorioso
Por un Angel fué anunciado,
Y antes de él santificado
Os confiesan portentoso,
Cuantos baña el Sol hermoso;
Y pues sois tan celebrado,
Dénos vuestra proteccion, etc-

Si solo escribir tu Nombre
Pudo hacer que un Mudo hablase,
Espere quien te invocase,
Que su dicha al Mundo asombre;
Y así dirá á todo hombre,
Justamente esperanzado,
Dénos vuestra proteccion, etc.

Por ser bello Mensagero
De todo un Dios humanado,
Su venida has anunciado,
Como de tal Sol Lucero;
Y pues naciendo primero
Su camino has preparado,
Dénos vuestra proteccion, etc.

Publíque de tu grandeza
La mas discreta eficácia,
Sois mas hijo de la Gracia,
Que de la Naturaleza;
Pues ella con ser empieza
La Voz del Verbo encarnado,
Dénos vuestra proteccion, etc.

Confieso, que no eres Dios,
Aunque os tengan por Mesías;
Y aunque en altas primacías
Seais el mas grande Vos;
Mas si distintos los dos
Teneis lugar muy marcado,
Dénos vuestra proteccion, etc.
 
Predicando Penitencia,
Los hombres no te aténdian;
Pero los Montes sabían
Acreditar tu elocuencia;
Y asi á todos tu prudencia
A predicar ha enseñado.
Dénos vuestra proteccion, etc. 

Sin temores, sin recelo
Reprendiste á las Coronas,
Pues no exceptúa personas
Ningun abrasado celo;
Y quien amáre asi el Cielo,
El temor tendrá olvidado,
Dénos vuestra proteccion, etc.

Pidió á Herodes tu Cabeza
Vengativa una mujer,
Y él se la dió, aún con saber
El horror de esta fiereza,
Rendido de su flaqueza,
Por haberlo asi jurado,
Dénos vuestra proteccion, etc.

No la muerte, la impureza
Hizo tus ojos cerrar,
Cuando en Mesa, que era Mar
De impía ciega torpeza,
Entraron vuestra Cabeza,
Que áun muda nos ha enseñado,
Dénos vuestra proteccion, etc.

Pues cual Precursor Sagrado
Anunciásteis Redencion,
Dénos vuestra proteccion
La remision del pecado.

LAUS DEO.

Quedan, pois, expostas, as fontes que coñezo sobre os himnos a san Xoán de Louredo. Como xa fixen en anteriores ocasións, recordo que parte do actual ten reflexo noutro canto. Concretamente, nun localizado na parroquia de santa Inés, en Ribera de Arlanza, Burgos. Por desgracia, quen recolleu o canto e deixou memoria del na súa bitácora non puido obter máis datos. Así que nin coñecemos a melodía, nin o autor, nin o ano... Pero aí queda esta curiosidade: as similitudes e diferencias entre ambos himnos, separados polo santo a quen se lle adicaron e a distancia física das poboacións.

viernes, 4 de junio de 2021

'Morgana', tres novos temas de Xerión. Abril 2021

 'Morgana'

 Tres novos temas de Xerión. Abril 2021

Parabéns, Xerión!! Longa vida ó voso Metal Galaico Extremo!!! E é que no pasado mes de abril, a formación cumpría o seu vixésimo aniversario, que pronto se di. Máis dunha banda que sente o subterráneo como o seu lugar de traballo e expresión. Ben é verdade que pode ser inda descoñecida para moitos, pero no seu haber contan un bo número de temas musicais, entre discos propios e colaboracións (só en bandcamp ides atopar 11), ademais de concertos, tanto na terriña coma no estranxeiro. Non só iso, senón que os seus compoñentes teñen participado noutras formacións e estilos, como foi no trío Ars Anterga, e as súas expresións artísticas inclúen un libro como 'Na noite, no silencio' ou a presentación 'Maldiçom de Morgana' para o colectivo Emerxencia Cultural Ourense.

Precisamente esa 'Maldiçom' é o tema central dunha especial entrega de tres temas novos, aparecida en abril de 2021. Un traballo baixo o título 'Morgana', que será o primeiro de tres. Así nolo contan no seu bandcamp: “Morgana” é a primeira das três Demos do Kaos que verám a Negra Luz pra comemorar os já vinte anos de andaina do XERIÓN.

Som moitas as lembranças e vivências atesouradas neste tempo, e fundo o agradecimento a moitas persoas que, dum jeito ou doutro, contribuírom a que este projeto fosse possível... Mais é de justiça que este trabalho seja adicado especialmente às três mulheres da minha vida, minha mai, minha dona e minha Luz, assí coma a meu pai...

E que siga a tolémia! 



Editado por Nigra Mors numa ediçom em cinta (NM74) limitada a 33 cópias.

(Esta mesma mañá, a loira moura que agarda na cova de estructurado metal, recibíu a copia n. 09 da limitada tirada. O mestre das silandeiras verbas nocturnais en persoa depositou o prezado material tras do intercambio polo papel de mundano poder.)


Tamén nos dan os seguintes datos sobre a composición, gravación e a ilustración de portada: Composto e gravado por Nocturno entre o outono de 2020 e a primavera de 2021 nos Estúdios Breogám (Amh­-Ghad-­Ari, Ourense).

Desenho por P. V. R.
  

Se o tendes, collede o poemario de Nocturno 'Na noite, no silencio', e veredes que a autora xa participou con el. A vós que vos evoca? Porque a min véñenme á mente dúas imaxes contrapostas: a dunha natureza morta, seca e antiga, na que parte das árbores inda están ben á vista, mais outras, e parte do chan, estanse a cubrir por algunha especie reptante que van sepultando todo o espazo libre, asumindo canto haxa inda vivo e aproveitando tódalas raiolas solares. Ata imaxino que estamos ante un sol feble e de apagada luz amarela anaranxada. Mais, por outra banda, penso que podemos estar vendo unha arrasada natureza, na que poucos vexetais puideron sobrevivir. Algunhas árbores fican mortas, cubertas de murchas hedras, que tamén esconden parte do morto chan. Unhas poucas árbores están a revivir e uns raquíticos gromos (case semellan espiños) veñen recoller a salutífera luz solar. Na primeira visión, morte e decadencia, que trae máis morte; na segunda, desolación e esperanza, a vida que se abre camiño, a pesar de todo.

O 'Cantar de Morgana' abre a tríada musical. Un tema onde o protagonismo vaise repartindo entre a quebrada declamación de Nocturno e as melodías harmoniosas do teclado de Daga. Acompañan por momentos a percusión e unha lixeira distorsión persistente. Morgana aparece coma unha muller sabia, meiga, de mundo, capaz de sintonizar cas forzas naturais e preternaturais, que flúen coma un canto sobre árbores entre as que pasea. As agudas notas do fin da canción semellan formar a sonora imaxe das verbas cas que se inicia: 

escreve no ar
ancestrais sortilégios
e escuita os laios
das esquecidas da terra

Eu releo estas liñas e cada elevación musical da ascendente melodía semellan os dedos articulando e modificando sutilmente a atmosfera que a circunda. 

Por certo, sabías que xa fora publicada na bitácora 'Na noite, no silêncio'?

Síguelle 'Maldiçom de Morgana'. Xa a percusión colle folgos dende o mesmo inicio. E non vos parece que a melodía do primeiro tema segue aquí, modificada, mais grave e con novos acompañamentos? A voz gutural de Nocturno é o medio polo que escoitamos a invocación de Morgana ás deusas poderosas, ós elementais e ós espíritus dos caídos no Abismo. Morgana é unha feiticeira que escoita os berros dos desacougados e feridos, respondendo co seu propio berro, espertando vellas forzas que a terra agocha só para os iniciados. Como xa pasara en 'Nesta hora de pálida saudade' e 'Ruina e decadencia', a invocación xorde ante os malvados do tempo presente. 

Como curiosidade, este cantar coñece unha versión poética que está a correr polas redes por ser un aporte de máxima actualidade. O movemento Emerxencia Cultural Ourense, que apareceu para conter as saídas de tono do actual alcalde en materia de Cultura, ven de publicar unha presentación ca foto dunhas árbores, dende abaixo, cas liñas dinámicas dun poema. Imaxino que o son e a foto son do mesmo autor que a letra, Nocturno. Precisamente, son as liñas cantadas nesta 'Maldiçom de Morgana'. Unha letra de actualidade que gaña enteiros cando a escoitas expresada por Xerión.

'Saudades de Morgana' marca a fin. Un longo tema instrumental que comeza co mesmo estilo do primeiro, ca chamada como dun ronco corno, que me levou a recordar algún vello tema de Summoning (precisamente, coñecinos gracias a Daga). Vai ser ela quen leve as notas, entre sostidas e vibrantes, por un camiño cara a Nada e o Infinito, evocando un ambente de calma e morriña, de sostida espera e anceios de futuro. Tralo trallazo da maldición ábrese este espazo de paz, mais non sabemos se é a paz dos victoriosos, que foron quen de arrincar o mal, ou é o silencio do cemiterio, do campo de batalla trala derrota, dos salaios dos que sobreviviron e botan en falta unha nova actuación da feiticeira. Ata podería ser un intre na mesma guerra, onde semella deterse o tempo, cando os guerreiros invocan o poder de Morgana e agardan expectantes ver o desencadeamento das forzas sutís no seu favor... 

Para pechar os ollos e deixarse levar.

Portada de 'Morgana' descargada dende o bandcamp de Xerión