martes, 30 de junio de 2020
Don Ramiro González presenta el nuevo Ritual de exorcismos en artículo de Auriensia
sábado, 20 de junio de 2020
Sexto día de novena a san Xoán de Louredo 2020
Sexto día de novena a san Xoán de Louredo 2020
A virtude da fortaleza
A fortaleza da festa a san Xoán
A fortaleza do templo e campás de Louredo
jueves, 18 de junio de 2020
Cuarto día de novena a san Xoán de Louredo 2020
Cuarto día de novena a san Juan de Louredo 2020
A devoción a san Xoán é antiga e a súa dobre festa: de nacemento e martirio, é un feito inédito entre os santos da Igrexa católica. O Directorio sobre a piedade popular e a liturxia recolle este dato ao comezo do seu número 225:
Desde a antigüidade, o culto a san Xoán estivo presente no mundo cristián, onde pronto adquiriu tamén connotacións populares. Ademais das celebracións do día da súa morte (29 de Agosto), como sucede normalmente para todos os santos, só de san Juan Bautista, como de Cristo e da Virxe María, celébrase solemnemente o seu nacemento (24 de Xuño).
Unha referencia ao século XIII: a Biblia do diaño
Para facernos unha idea da antigüidade do seu culto vaiamos a unha obra do s. XIII! e descubramos que o mes de xuño xa celebra a festa de san Juan. Coñecido como a Biblia do diaño, traemos a esta entrada a referencia ao manuscrito Codex Gigas. Así o presenta a ficha da Biblioteca Dixital Mundial:O Codex Gigas (ou Biblia do Diaño) é un gran manuscrito do século XIII proveniente de Bohemia, unha das históricas terras checas. Coñecida polo seu tamaño e a súa sorprendente representación do diaño a páxina completa (na páxina 577), contén as seguintes partes: o Antigo e Novo Testamento; dúas obras de Flavio Josefo; Etimoloxías de Isidoro de Sevilla; o libro de texto estándar para o ensino da medicina na Idade Media, coñecido como Ars medicinae (A arte da medicina); Chronica Boëmorum (Crónica dos bohemios) do século XII, de Cosmas de Praga; e un calendario. De especial interese son as seccións que dan testemuño da orixe bohemia do manuscrito e a súa axitada historia. A fins do século XVI, a obra incorporouse ás coleccións do gobernante Habsburgo, Rodolfo II. Durante o asedio sueco en Praga, a finais da Guerra dos Trinta Anos (1648), o manuscrito foi tomado como botín de guerra e trasladado a Estocolmo.
O Codex Gigas contén, case ao final, un calendario. Del extraemos este recorte, onde vemos reflectida a data da festa de san Xoán bautista.
Que é a oración?
Pero nós vivimos hoxe, usando unha novena do s. XIX, así que continuamos e actualizamos esa oración, ese culto, ao Precursor. Con todo, que é orar? Botemos unha ollada ao Catecismo da Igrexa católica:
2558 «Para min, a oración é un impulso do corazón, unha sinxela mirada lanzada cara ao ceo, un berro de recoñecemento e de amor tanto desde dentro da proba como na alegría (Santa Teresa do Neno Jesús).
2563 O corazón é a morada onde eu estou, ou onde eu habito (segundo a expresión semítica ou bíblica: onde eu “penétrome”). É o noso centro escondido, inaprensible, nin pola nosa razón nin pola de ninguén; só o Espírito de Deus pode sondalo e coñecelo. É o lugar da decisión, no máis profundo das nosas tendencias psíquicas. É o lugar da verdade, alí onde eliximos entre a vida e a morte. É o lugar do encontro, xa que a imaxe de Deus, vivimos en relación: é o lugar da Alianza.
Como rezar a novena a san Xoán de Louredo
En rápida ollada, comprobamos como a devoción a san Xoán bautista vén de lonxe e que a oración consiste nunha relación cordial e confiada entre Deus e o crente, aínda que teremos que engadir unha dimensión máis: que a oración se abre aos fieis que se reúnen e non só é un acto persoal, íntimo, senón social, comunitario. Así, pode ser que recemos a novena sós ou en compañía. Vexamos, de modo sinxelo, como se reza a novena a san Xoán de Louredo.
Tras uns segundos en silencio, iníciase a oración para todos os días: Gloriosísimo san Juan bautista, precursor de mi Señor Jesucristo, lucero hermoso del mejor Sol,...
Outro instante en silencio e elíxese a oración propia de cada día, recitándoa con calma.
Ao acabar, un momento para meditar ou lembrar o recitado e pásase ao momento da petición, que adoita seguirse de tres Pai Noso, Avemaría e Gloria. Se non fixeron máis cambios, na parroquia de san Xoán de Louredo, celébrase Misa antes da novena, así que só se réza un Pai Noso.

O himno a san Xoán pódese cantar ou recitar tras esta oración.
Hai que ter en conta que a novena a san Xoán ten algunhas pasaxes un tanto enrevesadas, expresións grandilocuentes e moita, moita, oración de petición. Todo iso é froito doutras épocas e expresións, pero podemos rescatar preciosamente a mensaxe: a grandeza do santo, a toma de conciencia da pequenez do orante, a confianza na unión entre oración-fe-acción, a grandeza dun mesmo que sintoniza coa santidade de Juan,...
Fotos comentadas para este cuarto día de novena
A imaxe corresponde ao san Xoán do altar maior da igrexa parroquial. Unha imaxe traída desde Ourense por varios homes, entre os que se contou o meu defunto avó Manuel. Non sei como a transportarían, pero os camiños de entón non eran nada bos. A prensa das primeiras décadas do século pasado debúxannos unha paisaxe abatida en canto ás comunicacións deste lado da provincia. Tanto polo lado de Cortegada como polo de Remuíño, Arnoia. Malas ou inexistentes estradas, paso de ríos en barca, por falta de pontes, e un exercicio mínimo das forzas políticas en orde a solucionalo.
Sobre a novena cóntoche un pouco máis en https://delouredo.blogspot.com/2017/01/pena-de-novena.html
miércoles, 17 de junio de 2020
Tercer día de la novena a san Juan de Louredo 2020
Memoria y evocación desde el maíz y las uvas
![]() |
Milleiro cultivado no Outeiro para o san Xoán |
Maíz y uvas son base para hacer pan y vino. Un dicho habla de ellos en unión con la vida humana: con pan y vino se hace el camino. Así, son símbolo del alimento diario, fruto de la tierra y del esfuerzo de los agricultores. Si lo miramos como una de las caras de la realidad, le damos la vuelta y descubrimos un aspecto negativo: los que no tienen que comer, los que pasan hambre, o no tienen ni maíz ni uvas... ¡Ni tierra! Así, surge la acción de gracias, pues la tierra produce y el trabajo se ve recompensado; al tiempo, la tristeza por quien no tiene nada de eso, y llegamos a la práctica: denunciar el hambre en el mundo, criticar las causas, ayudar a mitigar las consecuencias... ¡Nada extraño en esta novena! ¿O no pedimos en la oración de ayer "una viva y práctica fe"?
El maíz recuerda tiempos pasados donde el hambre rondaba y, si no se llegaba el hambre, sí la miseria y penalidades; también el trabajo de recogerlo y llevarlo a moler al Inquiau, a la zona de los molinos, de noche, cargando con el saco de los granos para bajo y subiendo con la harina; recuerda los tiempos (aún cercanos) en que todas las familias iban teniendo sus animales, consiguiendo carne y leche frescos, para vender y para el consumo familiar; un pasado de pan hecho de harina de maíz, de la bica, de la fiesta de san Juan significada en la comida del cordero y en el postre de arroz con leche. El maíz también nos podría llevar, en este particular viaje de interpretación, recuerdo y mirada trascendente, hasta sus orígenes americanos, la importancia mítica que tenía para ciertas culturas y el recuerdo de América como la tierra que acogió la tantos emigrantes gallegos que, con muchas ilusión y ganas de trabajar, allá se fueron, generalmente, dejando una bonita memoria de nuestro pueblo gallego.
El arqueólogo Enrique Vela, tratando el simbolismo del maíz en las tierras mexicanas, escribió:
Para los pueblos agrícolas de Mesoamérica el maíz no solo representa el alimento fundamental –bajo y eje principal de su gastronomía–, sino que también se ve en el contexto de un complejo mítico con profundas raíces históricas como la esencia del ser humano. El ejemplo más útil de esta noción la encontramos en un pasaje del libro maia conocido como Popol Vuh. Allí se dice que tras algunos intentos errados, los dioses crearon al hombre a partir de una mezcla de maíz amarillo y blanco. En otro texto maya, los Anales de los Cakchiqueles, está registrado que los primeros humanos fueron creados a partir de una mezcla de masa de maíz con la sangre del tapir y de la serpiente. Hace falta destacar que esta idea del hombre hecho de maíz se encuentra en otras culturas; por ejemplo, una de las diosas del maíz entre los mexicanos, Chicomecóatl, se decía que era la carne y la vida de los hombres. Además, en cierto modo, el ciclo del maíz -que pasó desde la colocación de la semilla bajo la tierra hasta su aparición como planta que crece hacia el cielo montón de vigor- permitió considerar la planta como una metáfora del renacimiento.
También la uva nos retrotrae a sus trabajos, pues la viña precisa mil cuidados, y a la alegría de su consumo, sobre todo, en días festivos, como cuando juntaban el vino en la que había sido la casa de la señora Xabiera, en el Cazapedo. Y también a la aguardiente, pues el ciclo del vino, en nuestro pueblo, acoge la alquímica destilación del orujo, bajo la paciente mirada del "aguardenteiro" y el calor de un fuego pausado y controlado, acompañado por horas de silencio y las visitas de quien quiere curiosear o de los dueños de esa potada.
Tener maíz, algunos con espiga, y ver que los racimos iban creciendo, era buena señal para este mes, pues el verano comenzaba y las cosechas debían tener buena cara. Por eso, en Louredo, durante el mes de mayo se tocaban continuamente las campanas (¿tres veces al día?), para alejar las "treboadas" y las temidas pedradas de granizo. Recuerdan los mayores que se decía, incluso antes de ver la tormenta:
![]() |
Altar maior da igrexa de Louredo, domingo 14-VI-2020 |
Tente, trono, tente eí,
que Dios pode máis ca ti.
Ante la tormenta cercana se rezaba el rosario en familia, cerrando antes todas las puertas y ventanas, recogiendo la ropa colgada junto a los lavaderos, se encendía una " mariposa" (en un vaso lleno de aceite, en el que flotaba esa mecha con un ligero pie circular) y se invocaba a santa Bárbara. ¡Y nada de mirar por las ventanas, enfocando directamente los rayos!
Maíz y uva, procesados, son alimentos que podrían recordar las especies eucarísticas, pero, ¡ojo!, que la ostia se conforma con trigo, no maíz. Lo advierte el Código de Derecho Canónico, en su número 924:
Art 3 DE Los RITOS Y CEREMONIAS DE La CELEBRACIÓN EUCARÍSTICA
924 § 1. El sacrosanto sacrificio eucarístico debe ser ofrecido con pan y vino, al que hay que mezclar un poco de agua.
§ 2. El pan debe estar hecho exclusivamente de trigo y hecho recién, para que no exista peligro de corrupción.
§ 3. El vino debe ser natural, fruto de la vid, y no corrompido.
Oración propia del tercero día, recogido en la novena de Montevideo, 1842
martes, 16 de junio de 2020
Segundo día de la novena a san Xoán de Louredo 2020
Segundo día de la novena a san Xoán de Louredo 2020
Compartimos hoy esta oración propia del segundo día de novena a san Juan (Xoán) bautista. La tomo de la edición de Montevideo, impresa en 1842, anterior a la que manejamos en el pueblo de Louredo, Cortegada, que se data en 1889, tal como descubríamos ayer. La oración es similar en los dos casos, aunque hoy ya hay más diferencias, para nada esenciales, entre ellas. Una diferencia es la expresión que se cita de un santo a la hora de hablar del bautista.
Los santos hablan de san Juan en su novena
Al largo de estos nueve días vamos a tener ocasión de escuchar cinco citas de santos, referidas al patrono. Una de ellas se repite todos los días, en la oración final, y está atribuida a san Agustín. Las otras cuatro se reparten entre dos santos: san Juan Crisóstomo y san Pedro Crisólogo. Dos citas cada uno. Hoy, escuchamos la atribuida al Crisóstomo, que dice así:"sementera del evangelio" (novena de Louredo), "propagador de él evangelio" (novena de Montevideo). Por desgracia, ni esta ni niguna de las otras citas cuenta con una referencia a la obra de la que fue tomada. Bien pudieron ser recordadas de memoria y, de este modo, citadas o ser tomadas de fuentes que, hoy, han sufrido una revisión crítica. Aquí queda pendiente un preciso trabajo de comprobación textual. Podemos ir adelantando algo ya.Un error en una cita de la novena
Internet no lo tiene todo, pero sí mucho. Así que, la falta de buenas ediciones actuales en papel, veremos si encontramos esta cita en la Red. Bien podría ser del Crisóstomo, hombre que llegó a compararse con el bautista para poder, así, lanzar un ataque verbal contra el poder imperial del momento, llamando la atención sobre él y su labor evangélica. Benedicto XVI, sin entrar en detalles escabrosos, dejó dicho, en su Audiencia General de 26 de septiembre de 2007:
Por su solicitud en favor de los pobres, san Juan fue llamado también "el limosnero". Como administrador atento logró crear instituciones caritativas muy apreciadas. Su espíritu emprendedor en los diferentes campos hizo que algunos lo vieran como un peligroso rival. Sin embargo, como verdadero pastor, trataba a todos de manera cordial y paterna. En particular, siempre tenía gestos de ternura con respecto a la mujer y dedicaba una atención especial al matrimonio y a la familia. Invitaba a los fieles a participar en la vida litúrgica, que hizo espléndida y atractiva con creatividad genial.
A pesar de su corazón bondadoso, no tuvo una vida tranquila. Pastor de la capital del Imperio, a menudo se vio envuelto en cuestiones e intrigas políticas por sus continuas relaciones con las autoridades y las instituciones civiles. En el ámbito eclesiástico, dado que en el año 401 había depuesto en Asia a seis obispos indignamente elegidos, fue acusado de rebasar los límites de su jurisdicción, por lo que se convirtió en diana de acusaciones fáciles.
Otro pretexto de ataques contra él fue la presencia de algunos monjes egipcios, excomulgados por el patriarca Teófilo de Alejandría, que se refugiaron en Constantinopla. Después se creó una fuerte polémica causada por las críticas de san Juan Crisóstomo a la emperatriz Eudoxia y a sus cortesanas, que reaccionaron desacreditándolo e insultándolo.
De este modo, fue depuesto en el sínodo organizado por el mismo patriarca Teófilo, en el año 403, y condenado a un primer destierro breve. Tras regresar, la hostilidad que se suscitó contra él a causa de su protesta contra las fiestas en honor de la emperatriz, que san Juan consideraba fiestas paganas y lujosas, así como la expulsión de los presbíteros encargados de los bautismos en la Vigilia pascual del año 404, marcaron el inicio de la persecución contra san Juan Crisóstomo y sus seguidores, llamados "juanistas".
La cita bien podía ser de él, pero, por de pronto, vamos a tener que desmentir y corregir el texto de la novena: la cita no aparece como propia de él, sino de otro santo. Y la cosa no tendrá demasiado misterio, pensando que el "devoto" que escribió la novena, bien pudo trabajar de memoria o copiar mal el nombre. Posteriormente, nadie le dedicó tiempo a comprobar el escrito y solo se hicieron copias, sin crítica textual. Podía ser, pero resulta que, busca que te busca en Internet, hay un sermón del Crisólogo que se consideró por muchos como del Crisóstomo y así fue pasando hasta que los estudiosos profundizaron y llegaron el acuerdo de que no, que el autor era el primero. Misterio resuelto: el redactor cogió el texto de una colección que todavía no había sido actualizada. Nosotros, hoy, podemos cambiar esa atribución y mejorar la novena. Ah, que me pierdo, el sermón concreto, es el 127. Este dato se lo debemos a un monje de Montserrat y a su estudio crítico: Dom Alejandro Olivar, ' Los sermones de san Pedro Crisólogo. Estudio crítico', 1962.lunes, 15 de junio de 2020
Primeiro día da novena a san Xoán 2020
Primeiro día da novena a san Xoán 2020
Hoxe comeza a novena a san Xoán en Louredo
sábado, 13 de junio de 2020
O san Xoán de Louredo 2020
O san Xoán de Louredo 2020
A novena
Fotos comentadas
Traio unha foto de procesión da festa do san Xoán 2008 no que se ve un e se descubre o racimo de uvas. Ambas ofrendas son uns símbolos preciosos do traballo do campo e do alimento para vivir. "Con pan e viño faise o camiño", non si? E se é día do san Xoán bautista, con cordeiro e arroz con leite, que eran o prato e o postre tradicionais dese día. A procesión sae antes da "Misa maior", baixa pola Torre, cruza o Cazapedo e tira po Regueiro. Entra nos Diestros e da 1, ou eran 3?, volta arredor da igrexa. Solían poxarse as andas do santo na porta maior do templo. Agora non sei, mais con don Delmiro, q.e.p.d, celebrábase unha Misa a eso das 9 da mañá, "para as cociñeiras", por se non podian ir despois, a mediodía.
jueves, 4 de junio de 2020
Tres cruceiros no Val, Gomesende
Tres cruceiros no Val, Gomesende
do Val, no concello de Gomesende. Un lugar calmo e elevado, que permitíu o disfrute dun atardecer de foto, mentres as conversas recordaban memorias de neno e o asombro atraía cara tres construccións devocionais, propias da nosa terra, como son os tres cruceiros do Val. O visto e oído foron acicate para desexar volver pronto e, a poder ser, con máis calma e alguén que coñeza o lugar, de modo que poidamos saber e compartir máis del. A corrente xa flúe, gracias a sinxelos, mais preciados aportes no grupo de Facebook "Eu estiven en Gomesende", que agradezo de corazón. Ogallá que os cercanos vaiades pola zona e nos contedes máis sobre ela e o que alí acontecía. Tamén queda pendente unha visita que revise un arco máis amplo de terreo, descubrindo cruces (como a da fonte do merendero), rebuscando se hai máis cruceiros, as minas, máis a fotografía do palco da música e do reloxio de sol do santuario, pois hai grupos en Facebook que se enriquecerían con tales aportacións.