Cruceiro de Soutelo, Cortegada.

Ficha patrimonial concello de Cortegada

Hai camiños pouco coñecidos, con historias que esmorecen na memoria dos nosos maiores. Nestes tempos de tantas facilidades comunicativas, estes camiños poderían quedar na memoria de moitos máis. Precisamos darlle voz á historia e ás historias dos camiños pouco transitados. Un deles é o que baixa de Soutelo a San Benito do Rabiño. Unha estrada onde caibe un coche e que foi vía de comunicación física e espiritual. 

Nos días de loito, os defuntos baixaban dende san Xoán de Louredo ata o cemiterio parroquial por aquí. Pasados tempos nos que san Benito era a parroquia matriz e Louredo anexa e Cortegada nin igrexa debía ter. 

Os días de novena e festa tamén baixaban os louredeses por el, unhas veces en grupo e outras en solitario. Tampouco faltaron as ocasións en que os fregueses cuadraban co párroco, don Esteban, e iban todos a pé. Alá camiñaban de noite, pouco antes que abrise o día, para a Misa na honra do San Benitiño, regresando para as tareas cotiás do campo.

Todos pasaban diante do cruceiro de Soutelo. Unha construcción devocional que non chamaría demasiado a atención de non ser por onde e como está colocada. Enriba dun penedo medio soterrado, cunhas pedras como cuñas que o sosteñen, álzase este cruceiro nun aparente inestable equilibrio. Nos meus años de vida nunca escoitei que caera. Mais impresiona velo así, colocado como de calquera maneira, cunha base sen preparar, como se o puxeran alí porque non había máis onde polo e fosen a recolocalo en breve. Acadou tal altura por ampliación do camiño? Por que non labraron unha base chaira ou ca forma do seu pé? Non vos dá a impresión de que pode caer en calquera momento?

Por aquí pasaron un día cun "anxiño", un neno defunto, e, nos últimos tramos do camiño ó templo parroquial, os músicos pedíronlle a don José, aquel pequeno e entrañable sacerdote (a dicir dalgún compañeiro, unha auténtica excelencia intelectual, perdida pola bebida), que lles deixase tocar unha muiñeira, que xa era ben triste ter que levar enterrar unha criaturiña inocente. 

Xusto diante do cruceiro remata un camiño, o camiño da Granxa, hoxe un lugar abandonado, pero que tivo o seu movemento inda non hai tantos años. Nela, de cando en cando, paraba a virxe, ou bruxa, que tiña as dúas denominacións, Conchita, unha vella muller que fixo o agosto por Cataluña, usando de (supostos) poderes de predicción e sanación. Ás veces viña pa Soutelo e ese día ou o seguinte escoitábanse foguetes, outras veces aparecía unha recua de coches pola zona. 

Captura de efemérides del periódico local La Región

Nos momentos de ausencia non faltaba quen se acercaba á porta da Granxa para depositar un ramo de flores. O lugar coñeceu uns bos años onde se limpou, desmontou e puxénrolle viña. Agora é un erial ó monte, sen ninguén que mire por ela. 

Fragmento dun recorte de La Voz de Galicia

Ata tiña unha capeliña, penso recordar que sen altares, pero si cunha manchega de santiños, algúns xeitosiños. A familia chegara a pedirlle ó Bispado permiso para o culto. Descoñezo se lle respondieron sequera, pero razón non había ningunha para darlo. E lo non a montaran en Meréns, na igrexa parroquial, cando lle fixeron unha Misa á dona Conchita? Ata saíra na prensa. A cousa é que a familia trouxera un cura (houbo quen falou dun salesiano e outros de qué nin cura debía ser) e despois seleccionaba alguén quen entraba no templo e quen non, o que provocou malestar e unha nutrida asistencia extra muros. 

Cando morreu a señora, non falou quen sospeitase que tal nova podía ser unha trola para despois dicir que resucitara e volvía vivir, saíndo de entre os mortos e aumentando a súa fama. Case vinte años despois parece que non, que todo segue o seu curso. 

O cruceiro de Soutelo, de calada pedra, segue alí, nese curioso e esquecido cruce de camiños e historias.

Coordenadas aproximadas: 42.217817, -8.154817 (tomadas do Google Maps).

A Granxa, dende o camiño, nos bos tempos. Fonte: desgalipedia.